Συνέβη το εξης στην πρεμιέρα του “Ριχάρδου Γ’” στην Επίδαυρο: σχεδόν μέχρι πάνω από το μισό της παράστασης, οι θεατές χειροκροτούσαν σε κάθε κλείσιμο σκηνής ή μάλλον σε κάθε έξοδο του διάσημου πρωταγωνιστή, αδιακρίτως…. λες και δεν ειχαν ξαναδεί παράσταση, λες και δεν ειχαν ξαναπάει  θέατρο…

Με τον ίδιο τρόπο συμπεριφέρονται και όταν παρακολουθούν ένα συμφωνικό μουσικό έργο. Χειροκροτούν όπου να΄ναι, γιατί επί της ουσίας δεν ξέρουν πότε και που. Δυστυχώς πρέπει να παραδεχτούμε οτι ο μέσος όρος του ελληνικού κοινού είναι πολιτιστικά αμόρφωτος. Ο μέσος πολίτης αυτής της χώρας αντιμετωπίζει τις τέχνες, όπως αντιμετωπίζει και όλα τα άλλα προβλήματα της καθημερινότητας, χωρίς πραγματικό ενδιαφέρον -στην καλύτερη περίπτωση- ως είδος πολυτελείας. Επί πλέον η κρατούσα ιδεολογία δηλαδή η ιδεολογία της μέσης ελληνικής κοινωνίας- της οποίας το κοινό ιδίως όταν προσέρχεται μαζικά ειναι αντιπροσωπευτικός φορέας της- ειναι κατά τη γνώμη μου άκρως συντηρητική. Ενας αχταρμάς λαικισμού, ξενοφοβίας ή ξενομανίας, λεβεντιάς, εθνικής υπερηφάνιας, μαγκιάς, εμμονής στην ιδέα της ιδιαιτερότητας του Ελληνα,καχυποψίας, κλπ…

Ο,τι κινείται σ΄αυτά τα πλαίσια ή μάλλον ότι δεν ενοχλεί αυτά τα πλαίσια είναι απολύτως αποδεκτό και χειροκροτείται. Οτιδήποτε τολμάει ν’ αλλάξει ή έστω να σχολιάσει αυτά τα ιδεολογικά δεδομένα δημιουργεί αυτομάτως ανακλαστικά, δηλαδή αντιδράσεις που δεν είναι προιόν σκέψης.

Από την άλλη οι συντελεστές της πολιτιστικής παραγωγής (δημιουργοί, Πολιτεία, Τύπος), με κάποιες ελάχιστες αναλαμπές που αποτελούν την εξαίρεση, κινούνται με άξονα την επιδίωξη ατομικών, ασήμαντων συμφερόντων και μικροπολιτικών τερτιπιών, με αποτέλεσμα να μην επιτελούν την αποστολή που επί της ουσίας έχουν.

Μια κοινωνία συνιθισμένη να “απολαμβάνει” την επίφαση της δημοκρατίας, με χαμηλό επίπεδο συλλογικής συνείδησης, χαμηλό επίπεδο ουσιαστικής παιδείας, ειναι αδύνατον να δημιουργήσει διαλεκτική σχέση με τις τέχνες.

Αν η σημερινή κρίση, δεν αποτελέσει την ευκαιρία μιας ουσιαστικής αλλάγής για ΟΛΟΥΣ μας, εκτιμώ, οτι δεν θα ξεφύγουμε από την επαρχιώτικη μοίρα μας.